Konizasyon Yapıldı, İzlem Nasıl Olacak Nelere Dikkat Etmeliyim ?
- Ameliyat Sonrası Erken Dönemde Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Ameliyat sonrası en önemlisi yasaklarınıza uymanızdır. 1 ay boyunca ilişkide bulunmamalı, havuza denize, termal kaplıcaya ya da küvete velhasıl vaginanıza su dolmasına neden olacak aktivitelere uzak durmalısınız. Konizasyon sonrası ilk bir hafta koşmamalısınız. Bunun nedeni perine hareketleridir. Sonuçta LEEP konizasyon ince bir telin aşırı ısınması ile keserek yapılan işlemdir. Rahim ağzı kanlanması çok fazla olan bir organdır. Bu sayee kendisini bağ doku ile olsa da yenileyebilmektedir. İlk bir hafta aşırı hareketler rahim ağzınında hareket etmesine ve erken dönemde kanamaya neden olabilir. Ancak normal hayatınızı sürmenize bir mani yoktur.
- Sınırlar Negatif Olan Rutin Hastada Takip
Kontrol sıklığını belirleyen; cerrahi sınırların durumu, kanalda bezsi epitelin tutulup tutulmadığı ve HPV tiplemesidir. Ancak en ideal izlem 6 ayda 1 kez smear almak aynı anda HPV tiplemesi de yaptırmaktır. Sorun Türkiye standartlarında bunun pahalı olmasıdır. 3-4 ayda bir smear ve 1 yıl sonunda HPV tiplemesi yaptırmak da tercih edilebilir. 2011’de yayınlanan bir çalışmada 6. ayda smear+HPV tiplemesi negatif olan hastalarda hastalığın tekrarlama riski %1.8, her ikisi de pozitif ise hastalığın CIN II, III ya da daha ileri bir lezyon ile tekrarlama riski %45-60 civarında bulunmuştur. Ve gerçekten yüksek risktir. (Kocken M, Helmerhorst TJ, Berkhof J. et al. Risk of recurrent high-grade cervical intraepithelial neoplasia after successful treatment: a long-term multi-cohort study. Lancet Oncol. 2011;12(5):441.) Hastaların devamlı sordukları diğer bir soru ise takiplerin kaç yıl süreceğidir. Çalışmalar göstermiştir ki, yüksek riskli yani HGSIL ya da CIN 2 CIN 3, adenokarsinoma insitu gibi lezyonlar saptanan bir kadında 20 boyunca lezyonların tekrarlama riski vardır. Hasta 65 yaşını geçse bile takiplere yıllık smear ya da HPV tiplemesi ile devam edilmelidir. Bu durum CIN 1 için geçerli değildir.
- Konizasyon Sınırları Pozitif Olan Hastalarda Takip
Bu hasta grubunda pek çok faktör takip ve tedavi şeklini etkiler. Hastanın yaşı, doğurganlığı, istekleri tedavi ile takipleri şekillendirir. Genel tutum konizasyon sonrası ilk 3 ay dokunmamak sonra tekrar hastayı değerlendirmek şeklindedir. Hastaya 4 ila 6 ay sonra endoservikal küretaj yapmak (Rahim ağzı kanalında biyopsi almak), smear almak ve kolposkopi ile değerlendirmek uygun olacaktır. Bu süre son derece uygundur. Zira rahim ağzı iyileşirken kanalın altındaki doku yukarı/dışarı doğru büyüyerek iyileşmektedir. Dolayısıyla altta problemli doku var ise bu dokuda dışarı doğru gelecek böylece tanı konulması kolaylaşacaktır. Ancak hastanın kezyonu CIN 3 ya da in situ kanser olması durumunda 3 ayın sonunda kolposkopik biyopsiler yapılıp konizasyon tekrarlanabilir. Diğer taraftan saydığımız bu tanı yöntemleri ile elde edilen sonuçlar pozitif ise bu durumda; hastanın gebe kalma isteği var ise konizasyon, eğer ailesini tamamladıysa ve yüksek risk taşıyor ise histerektomi (rahim alma ameliyatı) uygulanabilir. Vurgulamak gerekir ki karar daima hasta ile beraber, ona riskleri düzgün biçimde, asla abartmadan ya da tam tersi önemsiz göstermeden yani olduğu gibi anlatarak verilmelidir. Gereksiz ameliyattan kaçınmak önemlidir. Ancak risk varsa jinekoloğu olarak olası durum net biçimde ortaya konulmalı ve gereken yapılmalıdır.
- Rahimi CIN 2, CIN 3 ya da İn Situ Kanser Nedeniyle Alınmış Hastalarda İzlem
Bu olgularda VAIN yani vaginal in situ neoplazi gelişme riski çok ama çok düşüktür. Bu nedenle hastaların yıllık smearler ile izlenmesi yeterlidir. Rahim Ağzında Prekanseröz Lezyon, Servikal İntraepitelial Lezyon Saptanmış Olgulara Tedavi Sürecinde Öneriler
- Eşiniz ya da sevgiliniz kondom kullansın ve konu ile ilgili bir doktor tarafında değerlendirilsin lütfen :-). Sizde CIN 3 var ise eşinizde yüksek riskli HPV olma sıklığı %58 civarındadır. Tedavi sonrası çocuk isteyen çiftler hariç en az 6 ay ideali en az 1 yıl kondom kullanılmasıdır. Bana sorarsanız hastalarımın eşlerini de ben değerlendiriyorum 🙂
Yapılan bir çalışmada tedavi sonrası kondom kullanan çiftlerde kadında HPV’nin vücuttan atılma oranı %96 iken kullanmayan çiftte bu oran %77’ye düşmekte yani %23 oranında kalmaktadır. Dolayısıyla mutlaka kondom (prezervatif) kullanın lütfen! (Hogewoning CJ, Bleeker MC, van den Brule A.J. et al. Condom use promotes regression of cervical intraepithelial neoplasia and clearance of human papillomavirus: a randomized clinical trial. Int J. Cancer. 2003;107(5):811.)
- HPV aşıları
HPV aşıları tedavi edici değildir. Ancak yeni yeni yapıolan çalışmalar aşıların büyük ihtimalle aynı kondom gibi tekrar bulaşı en azından içerdiği HPV tipleri açısında engellediğini (Ki kondom kadar engelleyemez bu arada J) dolayısıyla yaptırılabileceğini göstermiştir. 2013’de yayınlanan bir çalışmada ortalama 3.5 yıl izlenen, HPV tip 16, 18 içeren taşıyan ve HGSIL olan hastalarda konizasyon sonrası aşılananlarda nüks sıklığı %2.5, aşılanmayanlarda ise %8.5 olarak saptanmıştır. Ancak bu konu spekülatiftir ve daha çok araştırmaya ihtiyaç gösterir. (Kang WD, Choi HS, Kim S.M. Is vaccination with quadrivalent HPV vaccine after loop electrosurgical excision procedure effective in preventing recurrence in patients with high-grade cervical intraepithelial neoplasia (CIN2-3)? Gynecol Oncol. 2013 Aug;130(2):264-268.)
HSIL LEEP Konizasyon ile Tedavi Sonrası Patoloji Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Ya Cerrahi Sınır Pozitif ise Olayı için tıklayınız.
Dr. Süleyman Engin Akhan Youtube Hesabı için tıklayınız.
30 Temmuz 2016 tarihinde Prof. Dr. Süleyman Engin Akhan tarafından yayınlanmış ve 20 Aralık 2018 tarihinde de son güncelleme yapılmıştır.